این روز ها اغلب گوشی های جدید از چند لنز دوربین مختلف بهره‌مند هستند و ظاهرا روز به روز به تعداد لنز های دوربینی که در گوشی های موبایل مورد استفاده قرار می‌گیرد افزوده می‌شود. اما دلیل نصب چند لنز در گوشی های جدید چیست؟ اصلا استفاده از چند لنز دوربین مختلف در یک گوشی چه مزیتی دارد؟ در ادامه این مطلب می‌خواهیم دلیل بکارگیری چند لنز دوربین در گوشی های جدید را برایتان شرح دهیم. بنابراین با فروشگاه اینترنتی هدف همراه باشید.

بکارگیری چند لنز دوربین در گوشی ها: مقدمه

چندین سال پیش گوشی های پرچمدار از یک لنز دوربین اصلی 8 مگاپیکسلی بهره‌مند می‌شدند و وقتی گفته می‌شد یک گوشی دوربین 8 مگاپیکسلی دارد، همه متعجب و شگفت زده می‌شدند! به تدریج کیفیت لنز دوربین گوشی ها بیشتر و بیشتر شد و لنز های 16 مگاپیکسلی، 21 مگاپیکسلی و غیره در گوشی های موبایل نصب شدند که به مراتب کیفیت بهتری نسبت به لنز های قبلی داشتند. اما به تدریج برخی از شرکت ها شروع به تجهیز گوشی های خود به دو لنز دوربین کردند!

گوشی هایی که به این صورت تولید شدند را اصطلاحا مجهز به دوربین دوگانه (Dual Camera) نامیدند. مجموعه دوربین اصلی این گوشی ها از دو لنز تشکیل می‌شد و عموما لنز دوربین آن ها از نوع تله‌فتو (Telephoto) بود که در رابطه با ماهیت آن در ادامه مقاله بیشتر صحبت می‌کنیم. پس از گذشت مدتی، بکارگیری سه لنز دوربین در گوشی های هوشمند رایج شد و خیلی هم اکنون خیلی از گوشی های میان رده و رده بالای اندرویدی از سه لنز دوربین اصلی بهره می‌برند و حتی آیفون 11 پرو اپل هم از این ویژگی بهره‌مند است.

به تازگی حتی شاهد تجهیز برخی گوشی ها به چهار لنز دوربین اصلی و حتی بیشتر هم بودیم. به عنوان مثال می‌توان به گوشی شیائومی Redmi Note 8 Pro اشاره کرد که به عنوان یک گوشی میان رده از چهار لنز دوربین اصلی مختلف بهره می‌برد. برای آشنایی بیشتر با این گوشی توصیه داریم مقاله "نقد و بررسی شیائومی Redmi Note 8 Pro (ردمی نوت 8 پرو)" را مطالعه کنید. اما سوال اینجاست که بکارگیری چند لنز دوربین در گوشی های موبایل چه منفعتی برای آن ها دارد و چطور منجر به بهبود کیفیت عکسبرداری می‌شود؟ اصلا هر یک از لنز هایی که در گوشی ها به کار می‌روند چه کاری انجام می‌دهند؟

در ادامه این مطلب می‌خواهیم در رابطه با این موضوع صحبت داشته باشیم و دلیل بکارگیری لنز های دوربین مختلف در گوشی های موبایل و بهره‌مندی آن ها از دوربین های سه گانه و چهارگانه را برایتان شرح دهیم. ابتدا سعی می‌کنیم شما را با ویژگی که تحت عنوان فاصله کانونی (Focal Length) شناخته می‌شود آشنا سازیم و سپس انواع لنز های مختلفی که این روزها در گوشی های موبایل مورد استفاده قرار می‌گیرند را نام برده و کارایی هر یک را برایتان شرح دهیم. سعی می‌کنیم در شرح هر مورد سعی کنیم اطلاعات را به گونه‌ای در اختیارتان قرار دهیم که قابل درک و ساده باشند. بنابراین با فروشگاه اینترنتی هدف همراه باشید.

فاصله کانونی (Focal Length) چیست؟

بهتر است قبل از هر چیز کمی در مورد ویژگی که تحت عنوان فاصله کانونی شناخته می‌شود و جزئی از مشخصات لنز های دوربین بکار رفته در گوشی های موبایل است، صحبت کنیم. فاصله کانونی عموما با عددی مثل 10mm یا 30mm و غیره مشخص می‌شود و نشان دهنده فاصله مابین لنز دوربین و سنسور تصویر (Image Sensor) است. اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم فاصله کانونی مشخص می‌کند که لنز دوربین گوشی بتواند چه مقدار از یک منظره پیش رو را در تصویری که ضبط خواهد کرد جای دهد. با مشاهده عکس زیر بهتر می‌توانید این مسئله را درک کنید.

هر چقدر فاصله کانونی یک لنز دوربین کمتر باشد یا به بیان دیگر فاصله مابین لنز دوربین و سنسور تصویر کمتر شود، آن لنز دوربین می‌تواند منظره بیشتری را در تصویری که ضبط می‌کند جای دهد. در حالت متضاد اگر فاصله کانونی لنز دوربین زیاد باشد، تصویر کلوز آپی (Close Up) قابل ضبط خواهد بود و به نوعی منظره پیش رو با مساحت کمتری در عکسی که توسط دوربین ضبط می‌شود قابل نمایش خواهد بود. از این تشریح می‌توان نتیجه گرفت که لنز دوربین های با فاصله کانونی زیاد می‌توانند منجر به بزرگنمایی بهتر و ثبت جزئیات شوند و لنز دوربین های با فاصله کانونی کم می‌توانند برای ضبط عکس های با زاویه دیده گسترده مورد استفاده قرار گیرند. با درک مفهوم فاصله کانونی بهتر می‌توانیم دلیل بکارگیری چند لنز دوربین در گوشی های موبایل را برایتان شرح دهیم.

لنز دوربین واید (Wide) | اصلی ترین لنز دوربین گوشی

در گوشی های موبایلی که از چندین لنز دوربین بهره می‌برد، یک لنز اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد که اصطلاحا به آن لنز دوربین واید (Wide) گفته می‌شود. لنز واید در واقع فاصله کانونی نسبتا زیادی دارد و به همین سبب می‌تواند برای عکسبرداری عادی از منظره های پیش رو مناسب باشد. زمانی که شما در حالت عادی از دوربین موبایل خود استفاده می‌کنید و حالت های خاصی را در اپلیکیشن دوربین فعال نکرده‌اید، در واقع همین لنز دوربین کار اصلی را برای ضبط عکس از منظره پیش رو انجام می‌دهد.

عموما لنز دوربین اصلی یا همان وایدی که در گوشی های موبایل بکار می‌رود نسبت به دیگر لنز های جانبی وضوح بیشتری دارد. به عنوان مثال ممکن است 24 مگاپیکسلی، 48 یا حتی مثل ردمی نوت 8 پرو 64 مگاپیکسلی باشد، اما لنز های دیگری گوشی عموما وضوح بسیار کمتری را ارائه می‌کنند. بنابراین وقتی چند لنز دوربین در گوشی های موبایل مورد استفاده قرار گیرد، بدون شک یکی از آن ها از نوع واید است و این لنز نقش اصلی را در ضبط عکس های عادی با دوربین موبایل ایفاء می‌کند.

لنز دوربین تله‌فتو (Telephoto) | زوم و بزرگنمایی بهتر

دو روش یا بهتر بگوییم دو تکنولوژی مختلف برای زوم و بزرگنمایی در دوربین گوشی های موبایل ارائه شده که به ترتیب با عناوین زوم دیجیتال (Digital Zoom) و زوم اپتیکال (Optical Zoom) شناخته می‌شوند. در زوم دیجیتال که حالت ساده بزرگنمایی تصویر است بخشی از تصویر ضبط شده بزرگ تر خواهد شد و طبیعتا در این شرایط کیفیت تصویر به شکل قابل ملاحظه‌ای کاهش پیدا می‌کند. هر چقدر مقدار و شدت زوم کردن شما در این حالت بیشتر باشد، افت کیفیت تصویر هم بیشتر می‌شود.

اما در زوم اپتیکال از افت کیفیت در بزرگنمایی جلوگیری به عمل می‌آید! انجام این کار با اضافه کردن یک لنز تله‌فتو به مجموعه دوربین گوشی های موبایل امکانپذیر خواهد بود. لنز تله‌فتو فاصله کانونی بیشتری در مقایسه با لنز های عادی (واید) دارد و بدین ترتیب قابلیت زوم و بزرگنمایی تصویر را با افت کیفیت ناچیز امکانپذیر می‌سازد. البته لنز های تله‌فتویی که در گوشی های موبایل امروزی بکار می‌روند خیلی لنز های قدرتمندی نیستند و شاید نهایتا زوم کردن 3x را با افت کیفیت ناچیز امکانپذیر کنند.

این موضوع در حالیست که دوربین های حرفه‌ای و DSLR می‌توانند از لنز های تله‌فتویی بهره‌مند باشند که زوم کردن بدون افت کیفیت را در مقادیر و مقیاس های خیلی بالاتر ارائه کنند. دلیل اینکه از این نوع لنز های تله‌فتوی پرقدرت در گوشی های موبایل استفاده نمی‌شود این است که اولا این لنز ها قیمت بسیار بالایی دارند و اگر قرار باشد در دوربین گوشی های موبایل از آن ها استفاده شود، قیمت گوشی به طرز قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد و ثانیا برای نصب این نوع لنز های دوربین و استفاده از آن ها باید ابعاد گوشی تغییر پیدا کند و بزرگ تر شود. بنابراین زمانی که گفته می‌شود یک لنز دوربین تله‌فتو در گوشی خاصی بکار رفته، بدانید که آن لنز به بزرگنمایی و زوم بهتر کمک می‌کند.

برخلاف تصور اغلب افراد بهره‌مندی یک گوشی از لنز دوگانه در حالتی که یکی از آن دو لنز از نوع واید باشند و لنز دیگر از نوع تله‌فتو، منجر به افزایش کیفیت عکس های عادی که با دوربین گوشی ضبط می‌شود نخواهد شد. برای درک بهتر بکارگیری چند لنز دوربین در گوشی های موبایل با فرض شرایط نام برده شده یک مثال ارائه می‌کنیم. فرض کنید گوشی A از یک لنز واید 16 مگاپیکسلی بهره می‌برد و گوشی B دقیقا با مشخصات سخت افزاری یکسان علاوه بر لنز واید 16 مگاپیکسلی از یک لنز تله‌فتو 2 مگاپیکسلی هم بهره‌مند باشد. در این حالت عکس هایی که در حالت عادی با دوربین دو گوشی ضبط می‌شوند از نظر کیفیت تفاوتی با هم نخواهند داشت و فقط در زمان بزرگنمایی و زوم است که تفاوت مابین عملکرد آن ها مشخص می‌شود.

لنز دوربین اولتراواید (Ultrawide) | زاویه دید گسترده تر

نوع دیگری از لنز های دوربین که در گوشی های موبایل امروزی مورد استفاده قرار می‌گیرد با لقب اولتراواید (Ultrawide) شناخته می‌شوند که به آن لنز واید انگل (Wide Angle Lens) هم گفته می‌شود. این نوع لنز ها منجر می‌شوند که بتوانید عکس هایی ضبط کنید که نسب به حالت عادی زاویه دیده گسترده‌تری دارند و منطقه افقی بیشتری را تحت پوشش قرار می‌دهند. به عنوان مثال اگر در حالت عادی و با لنز دوربین واید گوشی بتوانید 5 متر از عرض یک خیابان را در تصویر و کادر جای دهید، با استفاده از لنز اولتراواید قادر خواهید بود که 7 متر یا بیشتر از عرض خیابان را در گوشی کادربندی کنید و عکس با زاویه گسترده‌تری را ضبط نمایید.

در اغلب مواقع زمانی که یک شرکت در پی بکارگیری چند لنز دوربین در گوشی باشد از لنز اولتراواید هم استفاده می‌کند. لنز های اولتراواید فاصله کانونی کمتری در مقایسه با لنز های معمولی و تله‌فتو دارند و به همین سبب امکان ضبط تصویری عریض‌تر را فراهم می‌سازند. استفاده از این حالت عکسبرداری در شرایطی که بخواهید یک گروه بزرگ از افراد را در یک عکس جای دهید هم بسیار مناسب خواهد بود چون امکان ضبط عکس عریض تر را فراهم می‌سازد. پس با لنز های اولتراواید هم آشنا شدید. این نوع لنز ها هم در کیفیت عکس های عادی که با لنز دوربین اصلی گوشی ضبط می‌شوند تاثیری نمی‌گذارند.

لنز دوربین عمقی (Depth Sensor) | عکسبرداری پرتره

یکی از محبوب ترین قابلیت هایی که طی چند سال اخیر در گوشی های موبایل و برای دوربین آن ها ارائه شده مربوط به امکان عکسبرداری پرتره (Portrait Mode) می‌شود که از آن با عناوین دیگری مثل عکسبرداری در حالت بوکه (Bokeh Mode) و غیره هم یاد می‌شود. در این حالت عکسبرداری، سوژه اصلی در تصویر کاملا نسبت به پس زمینه آن تفکیک خواهد شد و پس زمینه تصویر تارتر از سوژه اصلی می‌شود. استفاده از این قابلیت در حالت پیشرفته با تجهیز دوربین دستگاه به لنز عمقی امکانپذیر می‌شود. به بیان دیگر لنز دوربین عمقی است که امکان ضبط عکس های پرتره با کیفیت را فراهم می‌سازد، البته در برخی گوشی ها عکس های پرتره با تدابیر نرم افزاری و بدون لنز عمقی هم قابل ضبط خواهند بود.

کار دقیقی که لنز های دوربین عمقی انجام می‌دهند این است که محل دقیق تمام شدن جزئیات سوژه اصلی و محل دقیق شروع پس زمینه را شناسایی خواهند کرد و بدین ترتیب تفکیک سوژه اصلی تصویر نسبت به پس زمینه را با دقت بالاتری امکانپذیر می‌سازند. لنز های عمقی عموما وضوح پایینی دارند و 2 یا 5 مگاپیکسلی هستند. تقریبا تمام گوشی های میان رده و بالا رده امروزی از این نوع لنز ها بهره می‌برند. این نوع لنز ها هم تاثیر مستقیمی بر روی عکسبرداری عادی با استفاده از لنز دوربین اصلی گوشی ندارند و کارایی آن ها فقط در حالت عکسبرداری پرتره نمایان می‌شود.

لنز دوربین ماکرو (Macro Camera) | عکسبرداری ماکرو

یکی دیگر از لنز های دوربینی که در گوشی های خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند، لنز های ماکرو (Macro Camera) هستند. لنز های دوربین ماکرو برای ضبط عکس های بزرگنمایی شده از اجسام و اشیای کوچک مناسب خواهند بود. به عنوان مثال تصاویری که با جزئیات خیلی دقیق و حالت میکروسکوپی از حشرات و موجودات مختلف قابل ضبط هستند با استفاده از لنز های دوربین ماکرو ضبط می‌شوند.

وقتی از لنز دوربین ماکرو برای عکسبرداری با دوربین گوشی استفاده کنید، می‌توانید خیلی به سوژه مورد نظرتان نزدیک شوید و حتی از فاصله چند سانتیمتری از آن سوژه کوچک عکس های دقیقی ضبط نمایید. البته لنز های دوربین ماکرویی که در گوشی های موبایل بکار می‌روند کیفیت لنز هایی را ندارند که در دوربین های حرفه‌ای شاهد بکارگیری آن ها هستیم. درست مثل سایر لنز هایی که نام بردیم، مجهز بودن دوربین اصلی یک گوشی به لنز ماکرو تاثیری بر روی کیفیت عکسبرداری آن در حالت عادی ندارد و فقط در حالت ماکرو است که لنز دوربین نام برده شده کارایی خواهد داشت.

دلیل بکارگیری چند لنز دوربین در گوشی ها چیست؟

احتمالا با توجه به توضیحاتی که در بخش های قبل ارائه کردیم حالا می‌توانید خیلی راحت به این سوال پاسخ دهید که چرا در گوشی های موبایل از چند لنز دوربین به طور همزمان استفاده می‌شود؟ شرکت های سازنده گوشی های موبایل سعی دارند روز به روز کیفیت عملکرد دوربین گوشی های خود را افزایش دهند و قابلیت های بیشتری را به دوربین گوشی های خود بیفزایند. حالا تصور کنید شرکتی می‌خواهد دوربین گوشی پرچمدارش از قابلیت های عکسبرداری پرتره، ماکرو، زوم اپتیکال و عکسبرداری با زاویه گسترده پشتیبانی کند! طبیعتا در این شرایط گوشی که تولید می‌شوند باید به چهار لنز دوربین مجهز شود!

به همین جهت است که این روزها بیش از پیش شاهد بکارگیری چند لنز دوربین در گوشی های موبایل هستیم. شرکت های سازنده گوشی سعی دارند دائما قابلیت های جدیدی را به دوربین گوشی خود اضافه کنند و این امر سبب می‌شود به تدریج بر تعداد لنز هایی که در دوربین گوشی ها بکار می‌رود افزوده شود. عموما گوشی های امروزی حداقل از سه لنز دوربین واید، اولتراواید و عمقی بهره‌مند هستند تا قابلیت عکسبرداری عادی، عکسبرداری با زاویه دید گسترده و عکسبرداری پرتره را تحت پشتیبانی قرار دهند.

دیافراگم لنز دوربین چیست و چه تاثیری روی کیفیت عکس دارد؟

بد نیست کمی هم در مورد اندازه دیافراگم لنز دوربین گوشی های موبایل و تاثیر آن بر روی کیفیت ضبط عکس صحبت کنیم. هر لنز دوربینی که در گوشی های موبایل مورد استفاده قرار می‌گیرد، از اندازه دیافراگم خاصی بهره می‌برد که با نماد F نشان داده خواهد شد. برای مثال دیافراگم یک لنز دوربین می‌تواند F/1.8 باشد یا دیافراگم یک لنز دوربین دیگر می‌تواند F/2.2 باشد. اما اندازه دیافراگم چه تاثیری روی کیفیت ضبط عکس و عملکرد لنز دوربین خواهد داشت؟

اندازه دیافراگم کیفیت و توانایی لنز دوربین در ضبط نور را مشخص خواهد کرد. هر چقدر اندازه دیافراگم یک دوربین کوچک تر باشد (مثلا F1.8) آن لنز دوربین قابلیت بهتری در جذب نور خواهد داشت و در نتیجه می‌تواند بازده بهتری برای عکسبرداری در محیط های تاریک داشته باشد. در سمت مقابل دیافراگم بزرگ (مثلا F/2.4) نشان می‌دهد که لنز دوربین مورد نظر در جذب نور خیلی عملکرد مطلوبی ندارد و در نتیجه عکسبرداری در محیط های تاریک با آن کیفیت خیلی خوبی نخواهد داشت.

شرکت سامسونگ در برخی از گوشی های موبایل جدید خود از لنز های دوربینی استفاده کرده که از تکنولوژی تحت عنوان "دیافراگم متغیر" یا همان "Variable Diaphragm" بهره می‌برند. این نوع لنز ها می‌توانند با توجه به مقدار نور محیط اندازه دیافراگم خود در حین عکسبرداری به طور خودکار تغییر داده و تنظیم کنند تا بهترین حالت ضبط عکس نمایان شود. در این شرایط اگر نور محیط زیاد باشد، اندازه دیافراگم به طور خودکار کاهش داده می‌شود و اگر نور محیط کم باشد، اندازه دیافراگم به طور خودکار افزایش داده خواهد شد تا بهترین نتیجه از ضبط عکس به عمل آید.

نتیجه‌گیری

همانطور که مشاهده کردید در این مقاله در رابطه با دلیل بکارگیری چند لنز دوربین در گوشی های موبایل صحبت کردیم و انواع رایج لنز های دوربینی که این روزها در گوشی های موبایل مورد استفاده قرار می‌گیرند را هم برایتان نام بردیم. امیدواریم از این مقاله اختصاصی استفاده لازم را به عمل آورده باشید.